به طور کلِی ۵ عامل اساسِی در نگهدارِی و داشتن ِیک آکوآریوم خوب تاثِیر دارند که به ترتِیب اهمیت عبارتند از : – اکسیژن کافی، نور کافی ، درجه حرارت مناسب ، تغذیه صحیح ، بهداشت همه جانبه
کمبود اکسِیژن خطرناکترِین عاملِی است که به طور مستقِیم باعث از بِین رفتن سرِیع ماهی ها ی آکوآریومی می شود .
اکسِیژن مورد نیاز ماهی های تزیینی را باید توسط گیاهان آبزی و تهوِیه آب آکوآریوم بوسیله پمپ هوا و به طور توام تامین نمود عواملی که به طور مستقیم و غیر مستقِیم در تامین اکسِیژن محلول در آب دخالت دارند.
هر چه تعداد ماهِی در آکوآریومی زیادتر باشد ، تولِید اکسِیژن در آن باید به همان نسبت زِیادتر باشد .کمبود اکسِیژن در آکوآریومهای پر جمعِیت بخصوص هنگام قطع برق مشاهده می شود و اگر اقدامات لازم جهت تهوِیه آب انجام نگیرد ، ممکن است تمام یا تعدادی از ماهی ها تلف گردند . در ِیک آکوآریوم معمولی اگر به تعداد کافی ماهی رِیخته شود ، هنگام قطع برق بخصوص در شب ، ماهی ها می توانند قسمتی از اکسیژن مورد نیاز خود را از آب و قسمتی از هواِی مجاور سطح آب تامین نمایند .اگر تراکم ماهِی در آکوآریوم زِیاد باشد ، جذب اکسِیژن ازآب توسط آنها مشکل شده و اگر نتوانند اکسِیژن مورد نِیاز را از هوا بگِیرند همگِی خواهند مرد. تعداد ماهِی در هر آکوآریوم بستگِی به نوع ماهی ها دارد .هرچه تعداد ماهی ها کمتر باشد رشد و نمو و سلامت آنها بِیشتر و بهتر خواهد بود .
هر چه سطح آب آکوآریوم در مجاورت هوا بِیشتر باشد ، میزان تبادلات گازِی و در نتِیجه اکسِیژن محلول در آب بِیشتر خواهد بود زیاد بودن سطح آب توانایی جذب اکسِیژن هوا توسط ماهی ها را در موقع قطع برق و کم شدن اکسِیژن محلول در آب ، زیادتر خواهد کرد .آکوآریوم های کروی را هرگز نباِید پر از آب نمود ، زیرا سطح تبادلات گازی بسیار کم می شود .در این آکوآریومها فقط باید تا نصف آنها باید آب ریخته شود .
بیشتر بخوانید: اصول نگهداری از ماهی آکواریومی
گیاهان آبزی و اثرات آن در آکوآریومها ، در قسمت مربوط به گیاهان بحث گردِیده است .در اینجا فقط یادآوری می شود که یکی از مهمترین آثار گیاهان آبزی سبز در آکوآریومها ، تولید اکسیژن در مقابل تابش نور خورشید و یا نورمصنوعی می باشد .
ماهی ها و گیاهان داخل آکوآریوم براِی رشد ، نمو و سلامت خود احتِیاج به نور دارند.اگر در آکوآریومی گیاه وجود نداشته باشد بِیشتر گونه هاِی ماهیان می توانند در نور کم سالم و زنده بمانند ولی رشد و نمو و تولِید مثل آنها ممکن است به طور طبِیعِی انجام نگیرد .منظور از نور کم ، مقدار نورِی است که خواندن روزنامه در آن عملِی باشد .اگر در آکوآریومی گیاهان آبزِی قرار دارد، حتما باید حداقل روزِی ۲ ساعت تحت تابش نور قرار گِیرد. البته تابش مستقِیم نور خورشِید بداخل آکوآریوم ضرورِی نِیست و می توان نور لازم را به طور غِیر مستقِیم تامین نمود.
براِی اِین منظور می توان آکوآریوم را در مجاورت ِیک پنجره جنوبِی قرار داد. تابش مستقِیم نور خورشِید ممکن است باعث افزاِیش رشد و نمو خزه ها و در نتِیجه سبز شدن آب و کدر شدن شِیشه آکوآریوم گردد.
در فصل تابستان نِیز اگر نور مستقِیم به آکوآریوم بتابد ، ممکن است باعث افزاِیش بِیش از حد درجه حرارت گردد .در هر صورت براِی سلامت ماهی ها و گِیاهان داخل آکوآریوم ، اگر تابش نور کمی بِیش از حد لازم باشد، به مراتب بهتر از اِین است که از حد لازم کمتر باشد، زیرا اگر اثرات تابش زِیاد نور در آکوآریوم مشاهده شود، بلافاصله می توان جلوِی آن را گرفته و ِیا شدت آن را تعدِیل نمود.
بنابراِین همواره باید آکوآریوم در جاِیِی قرار گِیرد که روزانه به اندازه کافِی نور خورشِید بطورغِیر مستقِیم به آن بتابد .در صورت بکار بردن لامپ الکترِیکِی براِی تامین نور می توان آکوآریوم را در هر نقطه ای از منزل جاگذارِی کرد.
به کاربردن نور مصنوعِی که از منبع الکترِیکِی تامین می شود اِین مزِیت را برنور طبِیعِی دارد که کنترل میزان و زمان تابش آن بسِیار آسان و عملِی می باشد . میزان و زمان تابش نور مصنوعِی به آکوآریوم، بستگِی به حجم آن دارد .
میانگین درجه حرارت لازم براِی نگهدارِی ماهی های تزیینِی و با توجه به گونه هاِی مختلف آنها بِین ۲۲ تا ۲۵ درجه سانتِیگراد است
یکی از علل اصلِی مرگ و می ر ماهی ها بخصوص در آکوآریوم مربوط به افراد تازه کار ، تغِیِیرات ناگهانِی درجه حرارت آب می باشد .اکثراً در مواقعِی که در اثر قطع برق و یا خراب شدن بخاری ، آب آکوآریوم سرد می شود ، مشاهده می شود که به منظور گرم کردن آب یکی دو کاسه آب داغ در آکوآریوم ریخته می شود ، این خطرناکترین و بدترین کار ممکن است که به منظور دلسوزِی براِی ماهی ها می توان انجام داد .افزاِیش ناگهانی درجه حرارت بشدت باعث شوکه شدن ماهی ها شده و اگر سبب مرگ و میر فورِی آنها نشود حد اقل سلامت آنها را مختل خواهد نمود.
بیشتر بخوانید: اشنایی با چند نوع از ماهی های گوشتخوار اکواریوم
هنگام تعوِیض آب آکوآریوم نیز باید تغِیِیرات درجه حرارت باید بخوبِی کنترل شود .ابتدا در ِیک ظرف مقدارِی از آب آکوآریوم رِیخته شود و ماهی ها و سنگ هوا در داخل قرار گِیرند .پس از تمیز کردن و آب بندِی آکوآریوم ، هر وقت درجه حرارت آن به حرارت آب ماهی ها رسِید، می توان ماهی ها را به داخل آب انتقال داد .استفاده از آب ولرم و مخلوط کردن آن با آب سرد در خارج از آب آکوآریوم اِیرادِی ندارد ، اما از آب داغ براِی اِین منظور نباِید استفاده کرد .
اکثر فلزات در داخل آب اثر سمی داشته و ممکن است باعث بیماری و یا مرگ ماهی ها آکوآریومی گردند. بنابراین تا حد امکان باید از قرار دادن فلزات لخت و بدون روکش در داخل آکوآریوم خوددارِی نمود. شاید اثر سمی مس در آکوآریوم از ساِیر فلزات بِیشتر باشد.آلومی نِیوم کم کم تجزیه می شود ولی اثر سمی آن به مراتب کمتر از مس است.
سرب و قلع نیز اثر سمی کمترِی از مس دارند. آهن معمولی و آهن گالوانیزه اثرات سمی در آب آکوآریوم دارند . فلزات با آمی خته شدن با آب باعث ایجاد مسمومیت مزمن و گاهی حاد در ماهی ها شده و اکثرا رشد و نمو و تولید مثل آن ها را مختل کرده و گاهِی نِیز ممکن است باعث مرگ و میر آنها شوند .
بنابراِین هر نوع فلزِی که در داخل آکوآریوم قرار می گیرد باید دارای یک پوششی خوب و کامل از کروم بوده و یا داراِی روکش پلاستیکی باشد ، به طوری که آب به هیچوجه با آن تماس پِیدا نکند. امروزه سیمان ها و چسب های مخصوصی براِی پوشاندن روی فلزات داخل آکوآریوم به بازار عرضه می شود .
