بیماری مشترک انسان و حیوانات یا Zoonosis به بیماری های عفونی گفته میشود که بین حیوانات و انسان قابل انتقال هستند. گروه سنی حساس نظیر کودکان، سالمندان و زنان باردار، بیشتر در معرض مواجه با بیماری های مشترک میان انسان و حیوانات میباشند. بسیاری از اپیدمی های خطرناک، زئونوزهایی هستند که از حیوانات منشا میگیرند، ازجمله هاری، بیماری ویروس ابولا و آنفلوآنزا.
زئونوزها ممکن است باکتریایی، ویروسی یا انگلی باشند که نقش بسزایی در انتقال بیماری های مشترک بین انسان و حیوانات ایفا می کنند. این عوامل می توانند باعث انواع بیماری های جدی تا خفیف یا حتی مرگ در افراد شوند. حیوانات درگیر می توانند در عین حال که سالم به نظر می رسند ناقل بیماری به افراد سالم باشند و بیماری های عفونی را در یک محدوده جغرافیایی به سرعت افزایش دهند. پس می توان متذکر شد که نگهداری حیوانات در شرایط نامناسب مانند قفس های کوچک و کثیف، رطوبت و دمای بالا موجب تکثیر عوامل بیماری زا می شود. برای جلوگیری یا پیشگیری از این شرایط از ضدعفونی کننده سگ استفاده کنید
دلایل مختلفی می تواند باعث انتقال این گونه بیماری ها می شود که برخی از آن ها شامل موارد زیر است: استفاده خوراکی از حیوانات و فراورده های حیوانی، نگهداری از حیوانات به عنوان حیوان خانگی یا حیوانات مزرعه و یا انتقال در حین انجام خدمات دامپزشکی حیوانات، حمله ی حیوان وحشی و انتقال بیماری به انسان، انتقال بیماری توسط حشرات، کنه ها یا انگل ها ،شکار و صید حیوانات
از جمله بیماری های مشترک بین انسان و حیوان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
** تب مالت : یکی از رایج ترین این نوع بیماری ها میباشد. بارزترین علامت این بیماری، ابتلا به تب شدید در اثر مصرف فرآوردههای دامی است. این بیماری از حیواناتی همچون گاو، گوسفند، بز، خوک و سگ قابل انتقال به انسان میباشد. در صورتی که حیوان خانگی شما، سگ است، به صورت مداوم به دامپزشک مراجعه کنید تا در معرض خطر این بیماری خطرناک قرار نگیرید.
** یکی از این بیماری ها، بیماری «توکسوکاریازیس» نوعی بیماری انگلی مشترک بین انسان و حیوانات در سراسر جهان است که در سگ ها و گربه ها شایع است. چندین عامل مهم نقش عمده ای در توزیع این بیماری در بین جمعیت های انسانی داشته است که از آنها می توان به سکونت در مناطق روستایی، تماس با خاک، مصرف گوشت خام آلوده، مخازن اب آلوده و اطلاعات ناکافی در این زمینه اشاره کرد.
بیشتر بخوانید: بیماری های شایع در سگ ها + علائم بروز دهنده و نحوه درمان
** بیماری توکسوپلاسموز: ناقل بیماری توکسوپلاسموز، حیوان “گربه” است.اگر گربه خانگی دارید، بسیار مراقب باشید به خصوص اینکه ابتلا به این بیماری برای خانمهای باردار، بسیار خطرناک میباشد و عموما منجر به سقط جنین میگردد.
** هاری بیماری دیگریست که مشترک بین انسان و حیوان میباشد. این بیماری در حیوانات وحشی و خانگی نظیر خفاش ها، سگ و گربه ها دیده می شود و توسط گازگرفتگی و از طریق بزاق به بدن انسان منتقل می شود. به همین دلیل سگ ها و گربه ها به عنوان یک دغدغه بهداشتی در نظر گرفته می شوند زیرا ممکن است علاوه بر انتقال ویروس هاری عوامل بیماری زای مختلفی از جمله کرم های بیماری زا، را در خود جای دهند.
بیشتر بخوانید: همه چیز در مورد بیماری هاری
** بیماری چنگ گربه با خراش گربه بیماریای است که از خراش گربه روی بدن انسان و یا از لیسیدن زخم انسان توسط گربه ایجاد میشود. حدود نیمی از گربهها ناقل این عفونت به انسان هستند، بنابراین تا جای امکان باید از لیسیدهشدن زخم توسط گربهها و همچنین چنگ گربه روی بدن جلوگیری کرد.
** کمپیلوباکتر: این بیماری ناشی از باکتریای با همین نام است و عمدتاً از گربه و سگ به انسان منتقل میشود. عمدهترین علت ابتلای انسان به این بیماری تماس با مدفوع گربه و سگ است. شایعترین علامت این بیماری چه در انسان و چه در حیوان اسهال است، اما این اسهال در انسان همراه است با تب و درد شکم میباشد.برای درمان این بیماری در انسان نیازی به اقدام خاصی نیست، چرا که علائم معمولاً پس از یک هفته از بین میروند؛ اما بهتر است برای درمان این بیماری در حیوانات حتماً به دامپزشک مراجعه شود.
** انفولانزای پرندگان : آنفلوانزای پرندگان دارای انواع متنوعی است که هریک میتوانند منجر به یک بیماری عفونی در انسان شوند. روش انتقال بیماری از حیوان به انسان از طریق تماس مستقیم با دام آلوده یا حضور در محیط آلوده است. در صورت ابتلا به این بیماری، قابل سرایت به انسان دیگری نبوده و جای نگرانی نمیباشد. در روستاها و مکانهایی که از طیور و پرندگان نگهداری میشود، خطر ابتلا به این بیماری بیشتر است. بنابراین، توصیه میگردد در نگهداری از حیوانات خانگی و پرندگان خانگی، مسائل پزشکی را به صورت جدیتری پیگیری نمایید.
** درماتوتیفوز یا قارچ پوستی یک بیماری پوستی است که از طریق تماس حیوان با حیوان و یا حیوان با انسان از حیوان به حیوان و از حیوان به انسان منتقل میشود. این بیماری میتواند از طریق لمس یک شئ آلوده به قارچ نیز منتقل شود. افراد مبتلا به این بیماری در پوست خود شاهد راشهایی فلسمانند، قرمز، مدور و خارشدار میشوند. علائم این بیماری خیلی واضح نیستند اما در کل بچهگربهها و تولهسگها بیش از سایر حیوانات به این بیماری مبتلا میشوند و بنابراین تماس انسان با این حیوانات در صورت ابتلای آنها به این بیماری همراه خواهد بود با انتقال قارچ از حیوانات به انسان.
** بیماری سالمونلا: پیشگیری از این بیماری برای کسانی که در منزل از لاکپشت نگهداری میکنند ضرورت دارد، زیرا این باکتری در میان حیوانات عمدتاً از طریق لاکپشت به انسان منتقل میشود. جالب است بدانید که بخش اعظمی از کسانی که به عفونت سالمونلا مبتلا میشوند نه از طریق حیوانات بل از طریق مصرف مواد غذایی آلوده به این باکتری خصوصاً تخم مرغ به آن دچار میشوند.
مهمترین علائم سالمونلا در انسان تهوع، دردهای شکمی و اسهال اند که خوشبختانه در اکثر موارد این علائم بدون داروی خاصی در طی چند روز از بین میروند، اما در صورتی که اسهال در فرد مبتلا شدید باشد نیاز به مراقبتهای پزشکی است.
اقداماتی که به پیشگیری و کنترل خطرات ناشی از بیماری هایی که منشا آنها حیوان است کمک کند : دفع درست ضایعات و زباله ها، اطمینان از سالم بودن آب مصرفی، بهداشت عمومی، بهداشت شخصی و مراقبت از حیوانات و تمیز نگه داشتن دست ها میباشد. پیشنهاد می کنیم برای تمیزنگه داشتن حیوان خود از لوازم آرایشی و بهداشتی سگ استفاده نمایید.